Żurek wielkanocny to jedna z najważniejszych potraw świątecznych w polskiej tradycji. Ten przepis pochodzi od mojej prababci Anny z Podlasia, która przygotowywała żurek według przepisu przekazywanego w rodzinie od pokoleń.
Najważniejszym składnikiem jest prawdziwy żurek - starter przygotowany z żytniej mąki i wody. Współcześnie można kupić gotowy żurek w sklepie, ale domowy ma nieporównywalnie lepszy smak i aromat.
Czas przygotowania
1 godzina (+ 7 dni na żurek)
Ilość porcji
6-8 osób
Poziom trudności
Średni
Składniki
Na domowy żurek (starter):
- 4 łyżki żytniej mąki
- 1 litr ciepłej wody
- 4 ząbki czosnku
- 2 liście laurowe
- Skórka z chleba żytniego
Na żurek:
- 500ml gotowego żurku (lub domowego)
- 1 litr mocnego bulionu z wędzonej kości
- 400g białej kiełbasy
- 200g boczku wędzonego
- 6 jajek na twardo
- 200ml śmietany 18%
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżeczka majeranku
- Sól i pieprz do smaku
- 2 liście laurowe
Do podania:
- Chleb żytni
- Rzeżucha
- Chrzan tarty
Sposób przygotowania
Przygotowanie domowego żurku (7 dni wcześniej):
- Mąkę żytnią mieszamy z ciepłą wodą w słoiku o pojemności 1,5 litra.
- Dodajemy obrany czosnek, liście laurowe i skórkę z chleba.
- Przykrywamy gazą i zostawiamy w ciepłym miejscu na 7 dni.
- Codziennie mieszamy drewnianą łyżką.
- Po tygodniu żurek powinien mieć charakterystyczny kwaskowaty zapach.
- Odcedzamy przez gazę - otrzymujemy żurek do zupy.
Przygotowanie bulionu:
- Kość wędzoną gotujemy w 1,5 litra wody przez 1 godzinę.
- Dodajemy liście laurowe, czosnek i przyprawy.
- Bulion odcedzamy i odstawiamy.
Przygotowanie żurku:
- Białą kiełbasę i boczek kroimy w plastry i podsmażamy na patelni.
- Jajka gotujemy na twardo (10 minut), studzimy i obieramy.
- W garnku łączymy gorący bulion z żurkiem, mieszając powoli.
- Dodajemy podsmażone mięso i gotujemy 15 minut.
- Dodajemy przeciśnięty przez praskę czosnek i majeranek.
- Śmietanę mieszamy z 2 łyżkami zupy, a następnie wlewamy do garnka.
- Doprawiamy solą i pieprzem, gotujemy jeszcze 5 minut.
- Na koniec dodajemy pokrojone na połówki jajka.
Wskazówki
- Żurek: Jeśli używasz sklepowego żurku, wybierz ten bez konserwantów.
- Śmietana: Przed dodaniem śmietany warto ją "ocieplić" łyżką gorącej zupy.
- Kiełbasa: Najlepsza jest biała kiełbasa z dobrej masarni.
- Podanie: Żurek podawaj w chlebowym garneczku lub zwykłej misce.
- Przechowywanie: Żurek można przechowywać w lodówce do 3 dni.
Regionalne warianty
Żurek kaszubski: Z dodatkiem wędzonej ryby i ziemniaków.
Żurek górski: Z grzybami leśnymi i wędzonym boczkiem.
Żurek postny: Bez mięsa, z grzybami i warzywami.
Tradycja żurku wielkanocnego
Żurek wielkanocny ma długą tradycję w polskiej kuchni. Już w średniowieczu żurek był popularną potrawą, zwłaszcza w okresie postu przed Wielkanocą. Jego kwaskowaty smak i sycące właściwości sprawiały, że był idealnym posiłkiem na długie, zimne dni.
Prababcia Anna opowiadała, że w jej wiosce żurek wielkanocny był pierwszą potrawą spożywaną po długim poście. Rodziny gromadziły się przy stole, a żurek symbolizował odrodzenie i nadchodzącą wiosnę. Tradycja ta przetrwała do dziś i żurek nadal jest nieodłącznym elementem wielkanocnego stołu.
